L.MALSAWMA COLNEY CHANCHIN

MZP General Headquarters Senior Adviser (1994- till date)

By: Chinkhanmanga
    Secy. i/c Publicity (2014). MZP Gen. Hqrs.

(He thuziak hi MZP Chanchinbu Tau thla 2014 Vol. 21, No. 25 phek 27 naah tihchhuah tawh a ni)

Pu L. Malsawma Colney hi kum 1994 atangin tunthleng hian MZP General Headquarter Adviser a la ni a, sawidan pakhat ah phei chuan damchhung (ban thianglo) “LIFE TIME MZP ADVISER” a ni. Ram leh hnam tan hna thawkin, hnam hmangaihtu a nih bakah zirlai/ thalai te ram leh hnam tan a hna thawk a hmangaih tur a fuihtu a ni bawk. Pa frank tak niin thusawi thiam tak a ni a, a thusawi ngaihthlak a manhla em em thin a, tunlai tawng takin ‘Present of Mind’ a nei tha hle bawk. A mah hi pa huaisen tak niin Pathian tih mi tak a ni a, tunah hian an nupain Mission Vengthlang, Aizawl-ah an khawsa mek a ni.

PIAN LEH MURNA LEH CHHUNGKUA :-
Pu L.Malsawma Colney leh a chanchin ziaktu @ Biate
Pu L. Malsawma Colney hi Rev. Fehtea (Biate Pastor, kum 1926-ah Synod in a nemnghet) leh Pi Kapchhungi te fa sawm leh pahnih zing a a tuai (naupang) lam pariatna ni turin Biate-ah ni 29th July 1931 khan alo piang a, tunah hian Pu Hrangthanga (Ex-Minister) nen chiah an la dam a ni. Ram tan a theihtawp a a inhman a vangin kawppui lam a ngaihtuah /ngaihsak lawk lo a, ama sawidan takin kum 2004 alo herchhuah meuh chuan a nakruh bo ngei Pi Lallianmawii (Pi Mawitei) Kanghmun khua chuan a pan vang vang a, a kherh a kherh hnuah a tang thei ta ngang lo ni tur a ni, kumtluang a tan “TIAM TLAT E” an ti ta nge nge a. Pu Sawma hian nupui a neih khan kum 73 mi a ni a, a nupui nen hian kum 40 velin an inthlau a ni. A nupui Pi Mawitei hi Master of Divinity (M.Div) niin nu fel tak leh lu zo tak mai a ni a, Missionary nih tum ni mahse pa ropui tak thai ni turin Pathianin rem a ruat a nih a rinawm. Tunah hian Home Guard-ah Clerk hna a thawk mek a ni.

ZIRNA KAWNG LEH HNATHAWH :-
Pu L. Malsawma Colney hi a zirna kawng a chhuk chho ve hle a, mi tum ruh tak a ni tih a zirna kawng a tang hian a hriat a ni. Kum 1942 ah Biate Primary School ah class III thleng a zir a, kum hnih (2) a chawlh hnuin Sialhawk Middle School ah Class IV-VI a zir a, Kum 1948 ah Mizo High School-ah Class-VII a zir leh a, kum 1950-ah class-IX a fail leh a ni. Kum 1951 ah Imphal, Manipur-ah Bengali High School-ah class-X a zir zawm a. A fail leh a vangin kum 1953 ah Burma Army Supply Clerk a zawm a, Bengali High School a an Headmaster in Matric (class-x) exam-ah Mathematics a bat thu leh exam leh tura a tih a vangin 1954 ah Matric a zo thei ta hram a ni.
Kum 1955-ah D.M College, Imphal Manipur-ah Intermediate of Arts (I.A) 1st year a zawm leh a 1956 ah I.A English ah subject a ba leh a, 1957 ah a passed thei ta hram a, 1957-ah St. Anthony College, Shilong-ah BA a zawm leh a, 1960, 1961, 1962-ah te III year a exam a, BA kumnga (5) a beih hnuin a Graduate ve ta a ni.
A lehkha zirna kawng chhukchho hi tluanglo viau mahse, hna a zawnna kawngah chuan a vannei hle mai a, exam a hmachhawnna a piangah pakhatna a ni thei zel a, hna chi hrang hrang paruk (6) lai a hmu hman a ni. Kum 1957-ah India Prime Minister lehkha a thawn a, Assam sorkarin tlangmi (Tribal) te an ngaihsak loh zia leh an hmuhsit thu te, an tan hna a harsat thu te a thlen a. Prime Minister chuan Assam sorkar lehkha a thawn a, Assam Secretariat-ah direct in kum 1957-ah hna an pe a, Assam Public Service Commission kaltlang lo in P.M in direct in hna a pe a ni.
Kum 1960-ah Army Commission a bei ve a, Exam-ah Pakhatna a nih avangin an mal lak nghal mai a, hemi kum hian apa a boral tak a vangin leh anu in awmpui tura a tih a vangin Biate-ah haw in kum 1962-ah Biate High School-ah zirtirtu hna Rs. 170/- hlawhin kum 1966 thleng a thawk a ni. Nu leh pa thuawih leh zah thei leh zah mi tak a ni tih heng atang hian a hriat theih a ni. 

MNF A INHMAN DAN :-


Kum 1965-ah MNF Sanator ni turin, “Tuipui leh khawmual-ah pawh, Ram leh hnam tana ding turin ka intiam e” tiin thu a lo chham tawh a. He tih lai hian Biate High School-ah ala thawk a, kum 1966 January thlaah phei chuan Headmaster a ni. Ram tana Zalenna tura beihna (movement)-ah Cabinet zingah telin, kum 1966-ah E.Pakistan (tuna Bangladesh ni ta) ah buai in tan hnuah MNF President Pu Laldenga hnung zuiin a awm a, 1966 October ah Mizoramah a lo let chho leh a ni. Pu Laldenga mi rin ber ber te zinga mi a ni ve thin a, hun pawimawh-ah te leh hmun pawimawh-ah te hian thu sawitu ber niin thu sawi tura sawmna a dawng nasa thei hle. Kum 1966-1967-ah phei chuan luman nei (Wanted) zingah a tel a, MNF a a tel chhung hian nihna leh chanvo pawimawh hrang hrang a chelh nual a ni.
Kum 1975-ah Arakan ah MNF Vice-President a ni a, kum 1968-ah Senate President (Protempore) atan thlan a ni. 1971-ah National Executive Committee (NEC) member a ni leh a. MNF leh India inbiakna neih chu duhlo in, “Mizo te hi Ram dang awpna hnuaia awm tur kan nilo” ti tlat tu a ni. India nen a inremna kawng zawn hi a thlawp loh a vangin hruaitu thenkhatte nen a ngaihdan a in ang thei talo a, kum 1976-a Calcatta Convention-ah te pawh a tang na hle a ni. Kum 1978-ah MNF Vice-President ni leh in, 1979-ah phei chuan MNF President a tan a duh tu pawh anlo awm nual ni tur a ni. MNF President dinhmun hial a luah a, mahse ngaihdan inanglo leh inperhsan tak hruaitu te zingah a awm a vangin kum 1979-ah ram tana a rammutna a tangin a rawnchhuak ta a ni.

M.P (LOK SABHA) A TAN AN SAWM :-
Mizoram buai hma a MZP hruaitu a nih lai khan Mautam chungchangah te sawrkar an nawr nasa in tha an thawh nasa em em a, hetianga ahnathawh avang leh B.A passed hmasa te zingami a nih a vang te pawh a ni ang kum 1964-ah Pu A. Thanglura a hunlai a Congress President (M.P Rajaya Sabha, Assam MLA leh Minister pawh lo ni tawh) leh Assam Congress General Secretary te chu Biate-ah kalin Pu L. Malsawma Colney hi M.P (Lok Sabha) member atan in candidate a, Ms. Chanda thlak turin an sawm a, a duh chuan tling tur chiangsa a nih dan te leh Central/Union Minister pek a nih tur thu an hrilh a, a thlemin an thlem a ni zawk mah a. “Ngawi teh Pu Lur min hrechianglo a ni; kei chu Nationalist (Ram leh Hnam hmangaihtu) ka ni a, Vai ho bula awma a lal pawl nih ka duhlo, an lal em em tih pawh ka hria... Nichol Roy te ang lekah miin min ngai ang a... ka duhlo. Hei, MNF Movement an tan dawn a India Minister nih ai chuan India kap tur a ramhnuaia di bul khel ka duh zawk” tiin alo chhang a. Pu A. Thanglura chuan a ati khawp mai a, tumah MP tura a sawm a an sawm  ngailoh thu te, luhlul a tih thu te leh Mizoram tan a tha tur a nih thu te sawiin a hau ti tih a ni.

POLITICS LEH NGO A IN HMANNA :-
Kan tarlan tawh angin kum 1964-ah Assam M.P (Lok Sabha) atan Congress ticket a ding tura sawm a ni tawh a, alo hnar tawh a nih kha. A rammutna a tanga alo haw hnu kum 1989-ah Democratic Party-ah Treasurer leh Vice-President  nihna te a chelh zawk a, MP-ah in Candidate in a vanduai zawkah a tang hlauh a ni. Hemi tih loh chu Political Party a a in hmanna sawi tur a nei lemlo.
Kum 1957 Shilong a a awm lai in AIR Shilong-ah Leading Artist niin Liansailova Sailo (E.Lungdar Lal fapa) te nen team diin Mizo hla te an sa thin. Kum 1958-ah Shilong MZP (Mizo Students’ Association) President a ni a, kum 1954-1956 chhungin Manipur a lehkha a zir laiin Minipur Boys’ Scout-ah State Commissioner te a ni tawh. Kum 1959-ah Assam chhung a Mizo awm ten Assam Phaitual Mizo Kohhran an din a, chutah chuan Mizoram Synod leh Mizoram Baptist Kohhran ten kohhran Upa neih/thlan an phalsak angin Pu Sawma hi kohhran upa hmasa ber atan thlan zingah a tel a ni. Shilong a a awmlai chuan BSI, MZP, Kohhran, Culture Club,...adt., engkimah a hruaitu a nih avangin ama hna nen a buai thei hle a, a tangkaiin a hah em em nain a larin a luck phah viau a ni.

Kum 1962-1966 Biate a a awm chhung khan Tuichangral KTP hruaitu nihna hrang hrang a chelh tawh a, “L. Malsawma Colney B.A in thu a sawi dawn” tiin inkhawm a tam phah thin hle a ni awm e. Kum 2013 a tangin ZO Re-Unification Organisation (ZORO) General Headquarters-ah Vice President niin kum 2012 khan United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues (UNPFII) Session UNO Headquarter New York, USA a neihah a zuk palai tawh bawk a ni.  Kum 1994  atangin MZP Senior Adviser atan ruat a ni a, a ni hi MZP neitu tih  hial niin, Life Time MZP Adviser, ban thianglo ni te pawhin an sawi thin a nih kha.

ZORAM MAP :- 
"Zalenna kan sual a, hetiang kan nih takah chuan kan ram chin dik tak thangtharte leh Mizo Mipui ten kan hriat theih nan tiin ka theih tawk Historical MAP of Zoram hi ka ziak ta a ni...." a ti a. He Map hi kum 1989-ah a vawikhat nan tlangzarh a ni a, kum 2006-ah MZP bultumin Print a tlangzarhna hun te ropui taka siam a ni leh a, tunah hian changkang deuh zawk in Print leh a ni a, a duh te tan engtiklai pawhin lei theihin a kawl reng a ni. Mi hrang hrangte leh PWD lam te thurawn angin tunah hian Zoram Map hmar lam Zofate chenna Akyap thlengin a ziak leh mek a, a zo leh thawkhat tawh a ni.

Hei bakah hian Ram thianghlim Map (Holy Land Map) a ziak a, hemi a vang hian National Council Church of India in Degree te pawh pek an tum hial a ni.

TLANGKAWMNA:-
     Pu L Malsawma Colney chanchin hi ziah vek sen a nilo a, a tawngkam bungrua te pawh ngaihnawm tak tak a tam em em a, chanchin a ngah em em a ni. Zo hnamah chuan pa ropui leh pa challang tlemte te zinga pakhat a ni a, a chanchin tarlan awm tak tak hmaih palh a awm ang tih ka ring, mahse he thuziak hian Pu L Malsawma Colney hlimthla tal a tarlan ka ring. He pa ropuitak phenah thalai te hian zir tur tam tak kan nei a, Ram leh Hnam hmangaih a chhan tur hian min duh a, a ni pawh khawvel ropuina leh mahni hmasialna leh hlawkna tur tam tak kalsanin mahni nunna thapin ram leh hnam a tan tlat a, tun thleng pawh hian he a rulru hi ala pu reng a ni.

Pu Sawma hi Pathian ringtu leh Pathian tih mi tak a ni a, silaimu kara a awm lai leh tun thleng pawh hian “BIBLE’ a keng reng a, a ma sawi dan takah thihna vawi duailo a pumpelh tawh a ni. Heihi Pathian a rin tlat vang niah kei chuan ka ngai nghet tlat a, ngaihdan nghet tak nei mi a ni. A kum leh hmun hming te hi tihsual palh a awm theih avangin, chhiartu ten hriatthiamna sang tak nen min chhiarsak turin ka ngen a che u.